Η ανακοίνωση εξετάζει τις μεταβλητές που συνθέτουν το τρίπτυχο: το μάθημα της Μουσικής, ο διδάσκαλος μουσικός κι ο μανθάνων μαθητής στο Ολοήμερο Σχολείο. Και τα τρία εν τέλει συγκεφαλαιώνονται κατά την παρουσίαση ενός άρτι αφιχθέντος σχετικού εκπαιδευτικού λογισμικού
ΓΕΝΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Μία εξήγηση για τον τίτλο: αιτούμενος στόχος είναι ο μαθητής, τον οποίο καλούνται να πλησιάσουν μέσω της διδασκαλίας της μουσικής οι εκπαιδευτικοί της μουσικής (στο εξής μουσικοί) του Ολοήμερου Σχολείου.
Δυστυχώς ο ομιλών γνωρίζει ανισοβαρώς το κείμενο εδώ οσμωτικό τρίπτυχο, δηλαδή σχεδόν καλά το πεδίο της μουσικής ως ερασιτέχνης –και παλαιότερα επαγγελματίας- κιθαρωδός, λίγο τους μαθητές των μισών Ολοήμερων Σχολείων του νομού και μάλλον καθόλου εσάς, τους δασκάλους της μουσικής.
Πριν λοιπόν αποδράσουμε στα ενδότερα του θέματος, προτείνω ευθαρσώς κι ευθέως να γνωριστούμε από κοντά, προς ανταλλαγήν απόψεων ή και διαξιφισμών για τη ζωή, την παιδεία και τον πολιτισμό.
Για να εργαστεί με συνέπεια ο μουσικός στο Ολοήμερο Σχολείο χρειάζεται οπωσδήποτε να μελετήσει καλά τον εξής επτάλογο, ο οποίος θα σας δοθεί στο τέλος της εκδήλωσης σε ψηφιακή μορφή:
α) την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) αρ.1471/22.11.02 όπου γίνεται λιτός λόγος για τη μουσική στο Ολοήμερο Σχολείο
β) το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) μέσα στο οποίο αναγράφεται τι πρέπει να μάθει ο μαθητής και με ποιο τρόπο
γ) το Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (ΕΠΠΣ), όπου ενυπάρχουν μέθοδοι διδασκαλίας και αναφορές στον εξοπλισμό του μουσικού
δ) το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ), στο οποίο παρουσιάζεται, με τίτλους, η σχέση της μουσικής με τα άλλα μαθήματα
ε) το διδακτικό πακέτο της μουσικής που διδάσκεται στο πρωινό ωράριο, 9 εν συνόλω βιβλία
στ) το συμπιεσμένο λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τίτλο «Μουσική Α' - ΣΤ' Δημοτικού», που ακόμη δεν κατορθώθηκε η αποσυμπίεσή του
ζ) το πρόσφατα αφιχθέν πακέτο με τίτλο «Μουσικός Κόσμος» όπου περιέχονται δύο βιβλία (για το μαθητή και το δάσκαλο) και δύο ψηφιακοί δίσκοι (ένας ακουστικός κι ο έτερος με δεδομένα)
ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ
Κεντρικό ζητούμενο της μουσικής είναι η απόλαυση, η οποία πραγματώνεται με την ακρόαση, την εκτέλεση και τη δημιουργία. Η διαδικασία ενέχει τρεις διδακτικούς τομείς α) τη Θεωρία που ασχολείται με την ιστορία π.χ. της μουσικής β) την πράξη ως τραγούδι ή παίξιμο οργάνων και γ) το συναίσθημα όπου εξετάζονται διάφορα είδη της μουσικής στη συγχρονία και διαχρονία τους.
Οι κύκλοι μάθησης στο Ολοήμερο Σχολείο είναι δύο: ο πρώτος περιλαμβάνει την Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξη, ο έτερος τις τρεις υπόλοιπες.
Για τον πρώτο κύκλο βασικές μεταβλητές είναι:
Η γνωριμία με τους ήχους και οι δυνατότητες της φωνής των μαθητών
Η μίμηση διάφορων ήχων
Η εκτέλεση ρυθμικών & μελωδικών σχημάτων είτε με το αυτί είτε με μουσικά σύμβολα
Το ομαδικό τραγούδι μέσα στην τάξη
Η αναγνώριση διάφορων ηχητικών πηγών (φυσικές ή τεχνητές)
Το παίξιμο απλών οργάνων και τα τραγούδια στις εορτές και τις εκδηλώσεις.
Στις επόμενες τάξεις (ο δεύτερος κύκλος) οι βασικοί άξονες είναι:
- Η εκτέλεση μουσικών έργων στη διαχρονία και συγχρονία τους
- Το διάβασμα παρτιτούρας
- Η σύνθεση μουσικής με απλές αρμονικές ακολουθίες
- Η απομνημόνευση τραγουδιών και η ερμηνεία τους μπροστά στο κοινό
- Η δημιουργία χορωδίας και ορχήστρας
- Η συμπλοκή της μουσικής με το χορό και το θέατρο
- Η παραγωγή μουσικής με τα συνήθη μέσα, αλλά και διαμέσω της τεχνολογίας και της πληροφορικής
ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ
Από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι οι μουσικοί των Ολοήμερων Σχολείων έχουν διάφορες σπουδές στο βιογραφικό τους, που εκτείνονται από Ωδεία έως και Πανεπιστημιακά Τμήματα. Αυτό σημαίνει ότι μερικοί έως αρκετοί χρειάζεται να μελετήσουν, εκτός από τα ήδη αναφερόμενα, κι άλλα κείμενα θεωρητικής υφής όπως λ.χ. της Σχολ. Συμβ. Μουσικής Θεσσαλίας Ξανθούλας Παπαπαναγιώτου, αφού μία από τις αδύναμες διαστάσεις του χώρου είναι, σύμφωνα με το Σύλλογο ΕΑΜΑΠΕ, η «έλλειψη ακαδημαϊκού επιπέδου».
Καθώς όμως η θεωρία απέχει μερικές φορές αρκετά από την πράξη, υπάρχουν και άλλες πηγές στις οποίες πρέπει να ανατρέξει ο μουσικός, ως άμεσο βοήθημα για τη δουλειά του: α) πρακτικά κείμενα όπως αυτά που ακούσατε από τους προλαλήσαντες ή έτερα όπως π.χ. του Προϊσταμένου Επιστ. και Παιδαγωγ. Καθοδήγησης Πελοποννήσου Γεωργίου Νάσαινα β) επαφές με δασκάλους, ιδιαίτερα με έμπειρους όπως π.χ. οι Διευθυντές των Σχολείων.
Ιδιαίτερα οι τελευταίες κομίζουν στο νεαρό μουσικό άμεση γνώση περί της εργασιακής συμπεριφοράς του αλλά και τρόπους διαχείρισής των μαθητών –περί αυτών έχουν ήδη ομιλήσει εδώ οι προηγούμενοι σύνεδροι.
ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ
Για τον Εκπαιδευτικό της μουσικής, όπως και για κάθε δάσκαλο, η άριστη θεωρητική κατάρτιση και οι πλούσιες εμπειρίες θα ήταν θαυμάσιο να συνάδουν με μία άρτια γνώση της τοπικής ανθρωπογεωγραφίας. Δηλαδή να γνωρίζει ο μουσικός τόσο τις ατομικές δυνατότητες των μαθητών όσο και την τοπική κληρονομιά.
Πιο απλά: έκαστος μαθητής έχει δικό του ρυθμό ομιλίας, εκφώνησης, μελέτης και συμπεριφοράς, τον οποίο αρκετές φορές υιοθετεί επηρεαζόμενος από το χώρο που ζει, από την τοπική δηλαδή παράδοση. Εφόσον ο λόγος γίνεται εδώ για τη μουσική, στα Γρεβενά χωρίς ουδεμία αμφιβολία βασιλέας των οργάνων είναι το κλαρίνο, οπότε ο μουσικός διαθέτει μία ρωμαλέα βάση αφόρμησης, αν θελήσει να υλοποιήσει ένα διαθεματικό σχέδιο εργασίας ή να αναπτύξει μία μαθητική ορχήστρα δίδοντας βαρύτητα στην παραδοσιακή μουσικής.
ΕΝΑ ΠΡΟΣΦΑΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ
Λίαν προσφάτως ήρθε στα Δημοτικά Σχολεία της πόλης των Γρεβενών, όπως ήδη ειπώθηκε, το διδακτικό πακέτο «Μουσικός Κόσμος». Στον έναν ακουστικό δίσκο περιέχονται μελωδίες που μπορούν να επενδυθούν με φωνές. Στον άλλο δίσκο, των δεδομένων, υπάρχουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες πολυμέσων, που μπορεί να τρέξει ο μουσικός στο Ολοήμερο Σχολείο.
Οι άξονες αυτών των μαθημάτων είναι γνωστοί στους εκπαιδευτικούς: στην αρχή καθορίζονται οι στόχοι, περιγράφονται έπειτα τα εργασιακά μέσα, αναλύεται η μέθοδος προσέγγισης και τέλος ακολουθεί η αξιολόγηση όσων έχουν διδαχθεί.
Ας περιπλανηθούμε για λίγα λοιπόν λεπτά στο «Μουσικό Κόσμο»!
ΠΗΓΕΣ
http://11dim-evosm.thess.sch.gr
http://www.pi-schools.gr
http://www.musesnet.gr
http://www.iema.gr
http://www.primarymusic.gr
Μουσικός Κόσμος, Καστανιώτης –Ντινόπουλος, Αθήνα 2004 (Audio CD ROM και DVD ROM)
